​

Trước khi cuốn sách The Hero’s Journey (Cuộc hành trình của Người hùng) của Josepph Campbell ra đời, tôi rất hiếm khi có một cuộc nói chuyện nghiêm túc về cấu trúc thường thấy trong kịch bản. Tôi tình cờ thấy cuốn sách này của Campbell lần đầu tiên là khi còn học tại trường đại học. Là một fan cứng của Star Wars, ông đã gây tác động không nhỏ đến George Lucas khi George viết kịch bản cho bộ phim này.

Vài năm sau đó, tôi có tham gia vào một lớp viết kịch bản và cuốn sách Cuộc hành trình của Người hùng một lần nữa xuất hiện. Nhưng lần này, nó không liên quan đến thế giới viễn tưởng kia nữa, nó gắn với cách kể chuyện trong phim và trong sách. Nhưng trước khi đi sâu vào tìm hiểu xem Cuộc hành trình của Người hùng là như thế nào, tôi nghĩ điều quan trọng hơn là phải biết xem Cuộc hành trình của Người hùng không phải là như thế nào. Joseph Campbell không bao giờ có ý định viết cuốn sách này để làm một giáo trình viết kịch bản cho các nhà biên kịch. Sách của Campbell chỉ để làm rõ về thế giới thần thoại huyễn hoặc và tìm ra điểm chung giữa các khía cạnh khác nhau của những tôn giáo khác nhau trên khắp thế giới. Cuốn sách Cuộc hành trình của Người hùng có mục đích là chỉ ra cái cách (cách mà các câu chuyện thần thoại và các tôn giáo trên khắp thế giới vốn không có liên quan đến nhau) kể những câu chuyên với cấu trúc đặc biệt. Và vì không có ràng buộc về mặt văn hoá trong câu chuyện, nên các thông điệp trong Cuộc hành trình của Người hùng ảnh hưởng nhiều hơn đến cách sống của con người thông qua các câu chuyện.

Chính vì lý do này mà ngành công nghiệp làm phim bắt đầu tiếp thu cấu trúc hành trình của người hùng vào trong các bộ phim. Nói một cách khắt khe về vấn đề tiền bạc, thì đây chính là một cách nhanh chóng để tạo nên các câu chuyện được nhiều người ưa thích, và vì vậy ta có thể tìm thấy những câu chuyện như thế này ở mọi ngóc ngách của trái đất này.

Nguồn gốc

Vậy chính xác thì Cuộc hành trình của Người hùng là như thế nào? Nếu bạn đã từng xem Star Wars hay Harry Potter hay Lord of the Rings, bạn sẽ rất dễ dàng tìm ra một vài điểm chung trong cấu trúc câu chuyện giữa những bộ phim này. Một cậu nhóc (hay cô nhóc) bé bỏng ngây thơ đang sống yên bình trong một ngôi làng (hay hành tinh) nhỏ bé, bỗng một ngày bị cuốn vào một cuộc hành trình theo một cách nào đó. Các nhân vật này ban đầu sẽ từ chối tham gia hành trình vì nó khác hẳn so với cuộc sống hằng ngày của họ, và rằng chuyến hành trình này cần đến sức mạnh và sẽ rất khó khăn. Nhưng, sớm thôi, họ sẽ gặp được những người chỉ dẫn (thường là một ông già) và giúp họ sử dụng năng lực của bản thân và vượt qua nỗi sợ hãi, và thế là cuộc hành trình bắt đầu.

​

Dưới đây là video giải thích rõ nhất về cấu trúc Cuộc hành trình của Người hùng của tác giả Iskander Krayenbosch

Hoặc bạn có thể xem video này từ Ted với phụ đề Tiếng Việt

​

Một cách ngắn gọn thì ta có thể chia cấu trúc Hành trình của Người hùng ra như sau:

Các giai đoạn của cuộc hành trình:

1. Birth (Khởi đầu): Bối cảnh ban đầu về sự ra đời và lớn lên của nhân vật

2. Call to Adventure (Tiếng gọi phiêu lưu): Người hùng được gọi lên cuộc hành trình bằng một sự kiện hay thông qua một người đưa tin nào đó. Người hùng có thể chấp nhận lời gọi này một cách sẵn lòng hoặc miễn cưỡng.

3. Mentors/Helpers/Amulet (Gặp người cố vấn): Trong suốt những giai đoạn đầu tiên này, người hùng sẽ thường nhận được sự trợ giúp từ nhân vật cố vấn này. Người giúp đỡ với năng lực siêu phàm có thể là những nhân vật rất đa dạng, từ phù thuỷ, một ông già, chú lùn, một già hay một bà tiên đỡ đầu. Các nhân vật giúp đỡ này thường cung cấp cho người hùng một lá bùa hộ mệnh hoặc một thứ vũ khí hữu ích cho cuộc hành trình sau này.

4. Crossing the Threshold (Vượt ngưỡng đầu tiên): Khi bước vào ngưỡng đầu tiên của cuộc hành trình, người hùng nhất định phải trải qua một vài thứ theo trình tự để chuyển từ cuộc sống hằng ngày sang một chặng đường mới - cuộc hành trình. Thử thách này không được quá khắc nghiệt, chẳng hạn là đi vào một cái động tối tăm hay nghiêm trọng hơn chút là bị một con cá heo nuốt chửng. Điều quan trọng là phải làm nổi bật sự tương phản giữa cuộc sống tươi sáng lúc trước của nhân vật và chặng đường tối tăm, khó đoán của cuộc hành trình sắp tới.

5. Tests/Trials/Ordeals/Belly of the Dragon (Các thử thách): Chuyến hành trình trong thế giới không tưởng nhất định phải có các thử thách. Các thử thách này thường là khi người hùng phải đụng độ với quái vật, thầy phù thuỷ, các chiến binh hay thảm hoạ thiên nhiên. Mỗi lần thành công vượt qua thử thách nào đó, khả năng và những lợi thế của người hùng sẽ càng được đẩy mạnh hơn nữa, thúc đẩy chuyến hành trình lên cao trào.

6. Companions/Helpers (Người đồng hành): Ngươi hùng thường có người đồng hành đi cùng trong chuyến đi, nhân vật này sẽ trợ giúp cho người hùng và sẽ là một người bạn trung thành. Ngoài ra, người hùng có thể gặp được một người trợ giúp với siêu năng lực.

7. Climax/The Final Battle (Cao trào/Trận chiến cuối cùng): Đây là thời khắc vô cùng quan trọng, chính là trận chiến cuối cùng với quái vât, phù thuỷ, hay chiến binh và sẽ tìm ra cách giải quyết sau cùng cho cuộc hành trình.

8. Flight: Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, người hùng nhất định phải quay lại ngưỡng đầu tiên của cuộc hành trình và chuẩn bị cho sự trở về. Nếu người hùng trở nên giận giữ với kẻ thù và tìm cách lấy trộm thuốc tiên hay giết chết con quái vật hung hãn, sự trở về có thể sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Nếu người hùng được cho thuốc tiên chứ không phải đi cướp đoạt, chuyến đi sẽ trở nên dễ dàng hơn.

9. Return (Sự trở về): Một lần nữa người hùng phải vượt qua ngưỡng ban đầu để trở về cuộc sống hàng ngày. Sự trở về ấy có thể là khi nhân vật tỉnh dậy, hồi sinh, hay đơn giản là thoát ra khỏi hang động hay khu rừng. Có những khi người hùng bị đẩy về thế giới bình thưuờng bằng một thứ ánh sáng mặt trời chói chang và rực rỡ.

10.Boon/Elixer (Trở về với thuốc tiên): Những đồ vật, hay kiến thức mà người hùng có được sau cuộc hành trình sẽ được nhân vật sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Thường thì những thứ đó có chức năng phục hồi hoặc chữa trị, nhưng nó cũng là thứ chứng minh vai trò quan trọng của người hùng trong xã hội.

11.Master of Two Worls/Home: Người hùng quay trở lại cuộc sống bình thường và đền đáp ơn huệ với người bạn đồng hành với mình trong suốt chuyến đi.