​

Hầu hết các nhà làm phim sẽ chọn chiếu sáng các diễn viên của họ với ánh sáng mềm (soft light) vì nó có thể rất dễ chịu và dễ dùng. Nhưng ánh sáng với sự khuếch tán ánh sáng hàng loạt không phải là cách duy nhất, và chắc chắn có những lần thì dùng ánh sáng cứng (hard light) sẽ mang cho đến cho bạn kết quả tốt hơn.

Làm phim, cũng giống như hầu hết các loại hình nghệ thuật khác cũng đi theo chu kỳ. Một số hình ảnh, phong cách, lựa chọn dựng phim, và các kỹ thuật khác sẽ đến và đi, và ánh sáng mềm chắc chắn đến từ cuối những năm 60 / đầu những năm 70. Trước đó, ánh sáng cứng chuẩn mực hơn và đã được sử dụng trong vô số phim điện ảnh trong thời đại hoàng kim của Hollywood.

Trong những ngày đầu của nền điện ảnh, việc dùng ánh sáng rất khác so với ngày nay - có khả năng vì vai trò mà các studio từng có trong quá trình làm phim. Rõ ràng là các bộ phim và chương trình truyền hình nhiều người vẫn được quay trong studio, nhưng nhiều chương trình sản xuất hơn bao giờ hết đang được quay tại các địa điểm và do đó cần phải dùng toàn bộ thiết lập ánh sáng khác nhau. Trong thời kỳ hoàng kim của các phim studio, hard light được dựng lên trên lưới cao trên nhân vật, và hướng xuống để bao trùm các khu vực cụ thể mà hướng đúng xuống vị trí diễn viên. Vì các đèn đều là những đốm sáng và rất xa, chất lượng ánh sáng rất mạnh... Nhưng rất hiệu quả.

​

Trong nhiều năm nay, đây là hình ảnh đẹp nhất cho các nhà làm phim trên toàn cầu. Nhưng giống như mọi thứ khác, nó cuối cùng cũng đã trở thành lỗi thời.

Vào những xu hướng khác nhau những năm 1970 trong phong cách làm phim, công nghệ, và các yếu tố khác tạo ra sự thay đổi lớn về quay phim, ánh sáng mềm hoàn toàn chiếm ưu thế. Nguồn ánh sáng nhẹ từ từ thay thế nguồn ánh sáng cứng, và hình ảnh của Hollywood cũ nhanh chóng biến mất. Tuy nhiên, giống như cách ánh sáng mềm được dùng trong những phim xưa ở Hollywood (ngay cả trước khi nó được phổ biến rộng rãi), ánh sáng cứng vẫn còn chỗ đứng trong nền điện ảnh ngày nay.

Một số bộ phim và phim truyền hình hay nhất kết hợp cực tốt ánh sáng mềm và cứng, cũng giống như cách bạn kết hợp footage của máy cầm tay và Steadicam. Lấy một chương trình như breaking bad làm ví dụ, đã có thể sử dụng ánh sáng cứng trong nhiều trường đoạn để tạo ra hình ảnh noir, dù vẫn dùng ánh sáng mềm khi cần thiết cho những cảnh khác. Bằng cách khai thác cả hai lựa chọn sáng tạo, những người kể chuyện tạo ra một thế giới hình ảnh rất năng động hướng cảm xúc người xem từ cảnh này đến cảnh khác.

​

Qua đó, quan điểm của tôi là biết cách dùng nguồn sáng cứng cũng quan trọng như biết cách dùng ánh sáng mềm. Bạn có thể không cần sử dụng ánh sáng cứng thường xuyên như ánh sáng nhẹ, nhưng nhiều khi bạn muốn thay đổi hình ảnh, bạn sẽ biết cách làm thế nào cho đúng.

Cho dù bạn muốn quay một loại phim noir, hoặc đơn giản chỉ muốn chiếu sáng một cảnh hoặc hai cảnh của bộ phim của bạn với ánh sáng cứng để tạo ra tâm trạng, ba lời khuyên này là dành cho bạn:

1. Sử dụng ít đèn

Tùy thuộc vào cảnh bạn đang quay, bạn có thể chỉ cần một nguồn sáng duy nhất để đạt được hình ảnh mong muốn. Và trong thực tế sử dụng ít đèn chiếu sáng hơn sẽ làm cho công việc dễ dàng hơn rất nhiều khi dùng ánh sáng cứng. Dùng ánh sáng cứng có thể gặp nhiều thách thức hơn do chất lượng của nguồn sáng. Một thiết lập ánh sáng mềm sẽ rất dễ chịu và do đó bạn cần linh động hơn khi đặt nguồn sáng thứ hai với mục tiêu của bạn. Với các thiết lập ánh sáng cứng, bạn cần phải cụ thể hơn đến nơi đặt đèn vì bóng tối có thể nhìn rất khó chịu một cách nhanh chóng (chi tiết về vấn đề này ở bên dưới).

Sự thực khi dùng ánh sáng cứng là đôi khi dùng tốt nhất khi chỉ sử dụng một ánh sáng duy nhất. Một thiết lập đèn sẽ cho phép bạn tạo ra phần tối đậm và được xác định trên vật thể mà không cần phải dùng đến nguồn sáng thứ hai, và tất nhiên sẽ làm giảm bớt phần tối. Sử dụng một đèn hậu cảnh là một ngoại lệ, vì nó giúp cho việc tách vật thể từ phần nền thậm chí nhiều hơn, về mặt lý thuyết là không ảnh hưởng đến hình ảnh của đèn chủ. Logic tương tự cũng có thể áp dụng cho đèn phông, tùy thuộc vào vị trí vật thể.

Dưới đây là một ví dụ một cảnh mà tôi đã quay ngày hôm qua với một ánh sáng pha duy nhất chiếu trực tiếp vào vật thể:

​

Và thiết lập của tôi (đó là một đèn Lowell Tota trần) trong các cảnh khác:

​

2. Không được sợ bóng tối

Có lẽ vấn đề lớn nhất mà các nhà làm phim khi cố gắng quay phim với ánh sáng cứng chính là bóng tối. Nhiều nhà làm phim mắc sai lầm khi cố gắng dùng ánh sáng cứng giống như nó là ánh sáng mềm, và khó có thể hiểu được việc có bóng gắt trong khung hình là bình thường. Trong thực tế, bóng tối chính xác là thứ gì xác định cách thiết lập ánh sáng cứng, vì vậy nếu bạn cố gắng loại bỏ chúng hoặc kiểm soát chúng quá chặt chẽ, bạn có thể không nên sử dụng ánh sáng cứng ngay từ đầu.

​

Bạn cần nhớ rằng bóng tối là bạn của bạn. Một khi bạn ngừng tránh chúng và bắt đầu tìm cách để dùng chúng một cách sáng tạo, rất nhiều khả năng sẽ mở ra cho bạn. Bạn có thể muốn chiếu sáng vật thể từ dưới thấp để tạo ra một cái bóng lớn trên bức tường, hoặc đặt chúng ngay gần một bức tường để tạo bóng cực nhỏ nhưng rõ ràng đằng sau chúng tạo cho cảnh nhiều góc cạnh hơn. Và nếu vì lý do nào đó bạn thực sự không muốn thấy bất kỳ bóng nào trong một cảnh quay cụ thể, chỉ cần đưa vật thể ra cách xa nền (hoặc tường), chiếu sáng chúng từ một góc, và quay chúng từ phía đối diện. Đó là một cách hiệu quả để ẩn bóng khỏi khung, và vẫn sẽ cung cấp cho bạn chất lượng ánh sáng cứng trên mặt vật thể của bạn.

​

3. Kiểm soát phạm vi

Nếu bạn đang chiếu sáng nhiều hơn một nhân vật hoặc một môi trường tương đối lớn, kiểm soát sự phạm vi ánh sáng hoàn toàn quan trọng. Hãy tưởng tượng bạn cần chiếu sáng một cảnh trong một nhà kho với hai nhân vật đứng cách nhau 4.5m. Bạn có thể bắt đầu bằng cách thiết lập một ánh sáng chính cho diễn viên chính của bạn, mà có thể sẽ trông khá đẹp ngay lúc đầu. Nhưng rồi khi bạn nhìn sang diễn viên phụ, bạn nhận ra rằng ánh sáng chính ở diễn viên chính không tiếp xúc đủ với ánh sáng. Đương nhiên bạn sẽ cần phải thêm một ánh sáng chính riêng cho diễn viên đó, nhưng rồi nó sẽ ảnh hưởng phạm vi từ ánh sáng chính ban đầu, và sẽ mang lại phần bóng rất lạ.

Như tôi đã đề cập ở đầu, đôi khi sử dụng một nguồn sáng là tốt nhất cho các thiết lập ánh sáng cứng. Tức là, khi bạn cần phải sử dụng hai hoặc nhiều đèn, hãy chắc chắn kiểm soát phạm vi càng nhiều càng tốt. Trong kịch bản tôi nêu ra ở đây, bạn có thể bắt đầu bằng cách đơn giản là dùng nguồn ánh sáng cứng cho diễn viên chính, và đảm bảo là nó không ảnh hưởng đến diễn viên phụ. Từ đó, nguồn thứ hai mà bạn thêm vào sẽ có được phần bóng xác định, và bạn có thể dễ dàng tránh được tác động bóng kép mà có thể trông rất xấu trên camera.

Một khi bạn hiểu được những điều cơ bản của việc kiểm soát ánh sáng cứng, bạn thực sự có thể bắt đầu thấy công việc thú vị. Ánh sáng cứng là rất khó xác định hình dạng (không giống như ánh sáng nhẹ) có nghĩa là bạn có thể sử dụng cờ, rèm, và các vật thể khác để tạo ra hình ảnh thực sự thú vị trên vật thể, hoặc trong phần nền.

​

Kết luận:

Theo tôi, làm việc ở một mức độ cao như là một nhà sản xuất hình ảnh có nghĩa là bạn biết cách để thiết lập ánh sáng cho bất kỳ tâm trạng nào. Trong khi hầu hết các cảnh sẽ cần ánh sáng mềm (vì khuôn mặt diễn viên nhìn dễ chịu hơn và đẹp hơn), chắc chắn có một thời điểm và một địa điểm để sử dụng ánh sáng cứng. Cho dù bạn cần chiếu sáng toàn bộ một bộ phim theo cách đó, hay chỉ là một cảnh chèn vào - hiểu được sự khác biệt về chất lượng giữa ánh sáng cứng và ánh sáng mềm, và cách để làm việc với từng loại ánh sáng là rất quan trọng.